Een coöperatieve, om zinvol te ondernemen

Veel jonge ondernemers met een ontwikkeld solidariteitsgevoel kiezen voor een coöperatieve. Die vennootschapsvorm is flexibel, betaalbaar en aantrekkelijk door zijn “ethische” dimensie.

Je hebt waarschijnlijk ook gemerkt dat starters opnieuw meer de voorkeur geven aan een “coöperatieve vennootschap” of cv, in plaats van aan een meer commerciële organisatie, zoals een bvba of een nv. In België hebben ze bovendien de keuze tussen twee soorten coöperatieven: met beperkte aansprakelijkheid (cvba) of onbeperkte aansprakelijkheid (cvoa). Er moeten telkens minstens 3 vennoten zijn en het kapitaal is variabel.

De cvoa stelt aanzienlijk minder eisen dan de cvba, onder andere bij de oprichting. Een gewone onderhandse akte is voldoende voor een cvoa en er geldt geen minimum voor het maatschappelijk kapitaal, terwijl je een cvba alleen kan oprichten met een authentieke akte (voor een notaris) en een kapitaal van 18.550 euro (waarvan bij de oprichting 6.200 euro moet zijn gestort).

Idealistisch van bij het begin!

Hoewel mensen zich altijd al hebben verenigd op gelijkheidsbasis, ontstond een van de eerste georganiseerde coöperatieve netwerken in 1844, in Engeland. De wevers van Rochdale richtten de vennootschap “de Rechtvaardige Pioniers” op, als verzet tegen de uitwassen van het kapitalisme. Het coöperatieve ideaal steunt bijgevolg op democratische waarden en het solidariteitsbeginsel. Traditioneel gelden bijvoorbeeld de volgende principes:

• alle leden streven naar een gemeenschappelijke doelstelling
• de vereniging staat open voor nieuwe vennoten (concept van de “open deur”)
• geen enkele vennoot mag domineren (volgens het principe “één man, één stem”)
• er wordt niet naar winst gestreefd, onder ander door een beperkte kapitaalvergoeding.

Maar na verloop van tijd hebben de meest aantrekkelijke aspecten van een coöperatieve (flexibiliteit en laag beginkapitaal) de oorspronkelijke idealen naar de achtergrond verdrongen.

Coöperatieven zijn een meer egalitaire organisatievorm”, John Stuart Mill

Een coöperatief “keurmerk”

Hoe weet je dan of een bepaalde cv volgens de echte coöperatieve principes werkt? Een erkenning door de Nationale Raad voor de Coöperatie (NRC) geeft een betrouwbare aanwijzing. En volgens de statistieken gaat het aantal erkende vennootschappen in stijgende lijn. Echt verbazend is dat niet, nu ethiek een steeds grotere rol speelt in allerlei economische kwesties. In talrijke sectoren ontstaan innoverende “coöperatieve” initiatieven, vaak met sociale doelstellingen en gericht op evenwaardige samenwerking. Denk aan de lokale landbouw, supermarkten, bioscopen, uitgeverijen of “alternatieve” vastgoedontwikkeling. Natuurlijk is een (al dan niet erkende) coöperatieve geen wonderformule, maar in een meer solidaire en duurzame economie is er zeker een belangrijke rol weggelegd voor het coöperatief ondernemerschap …