Als je je verdriet negeert, wordt het onbeheersbaar

Is de dag van de overdracht eenmaal aangebroken, dan gaat een rouwproces van start, zowel voor de overdragende partij als voor de overnemer. Murielle Machiels, voormalig CEO van Uitgeverij Plantyn, heeft het proces van de overname van een bedrijf zelf doorgemaakt. Ze biedt advies over het omgaan met rouw.

De grote dag is aangebroken. Wat gebeurt er?

Murielle Machiels: "Dit is een moment van rouw, zowel voor de overdragende partij als voor de overnemer. En het is belangrijk dat je meerdere maanden de tijd neemt om je daarop voor te bereiden. Het is een rouwproces dat meerdere, niet-lineaire fases omvat: ontkenning, verdriet, woede en aanvaarding. Uiteraard is het overdragen of overnemen van een onderneming niet alleen reden voor rouw. Het is immers ook de belofte van een nieuw begin. Gemengde gevoelens zijn dus normaal. Twijfel zal een grote rol spelen. Interpreteer die twijfel niet verkeerd: het betekent niet dat je het proces moet terugdraaien. Twijfels hebben is – nogmaals – heel normaal. Het zou abnormaal zijn als je geen twijfels had."

Naast twijfel zijn er nog andere gevoelens …

M. M.: "Wie zijn bedrijf overdoet, zal ook verdriet ervaren. Dat is een heel belangrijke emotie. Maar vooral de mannen onder ons zijn er niet aan gewend om met verdriet om te gaan. Het is belangrijk dat je de tijd neemt om daarnaar te luisteren, want dit verdriet heeft je iets te vertellen over wat voor jou echt van belang is in het leven. Luister ook naar wat je lichaam je vertelt. Je verdriet laat zien wat je bedrijf voor je betekende. Negeer je je verdriet, dan bouwt het zich op tot het onbeheersbaar wordt. Ook hier is overigens weer sprake van gemengde gevoelens. Je voelt je verdrietig, maar je bent ook blij, want je maakt een nieuwe start. Je kunt in korte tijd van de ene emotie in de andere vallen."

De dag van de overdracht is ook voor de werknemers een belangrijk moment.

M. M.: "Absoluut. Je moet ook naar je werknemers luisteren en met hen communiceren. Het eerste wat de overnemer moet doen, is luisteren naar wat iedereen te zeggen heeft. Zonder advies te geven, gewoon een luisterend oor bieden. De werknemers hebben immers ervaring binnen het bedrijf – en bovendien zullen ze met de overnemer misschien dingen delen die ze tegen de vorige baas niet durfden te zeggen. Vanuit dezelfde invalshoek is het ook belangrijk dat je de tijd neemt om de grote klanten en leveranciers aan te horen. Ook voor hen begint er met de overname immers iets nieuws. Je moet de dingen vooral niet overhaasten. Een overnemer die op dag D zegt dat hij alles gaat veranderen, loopt vaak binnen de kortste keren zijn ondergang tegemoet. Dat wil niet zeggen dat je helemaal niets mag veranderen en je eigen stempel niet op het bedrijf mag zetten. Maar als je iets nieuws invoert, laat dat dan zijn omdat er sprake is van een nieuwe situatie, niet omdat het personeel de dingen tot nu toe verkeerd zou hebben aangepakt. Leg steeds uit wat je gaat doen, en houd in gedachten dat veranderingen ook met tekst en uitleg als bedreigend kunnen worden ervaren. Dat zijn bezorgdheden waar je goed mee om moet gaan. Zeker met de huidige ontwikkelingen, vooral op digitaal vlak, kan het zo zijn dat bepaalde profielen niet meer bij de onderneming passen. Veranderingen zijn dan nodig, maar je kunt dat doen op een manier die iedereen in zijn waarde laat."