Schenken van vastgoed goedkoper dan erven

Waarom zou u wachten met de overdracht van onroerende goederen naar uw kinderen? Nu gebeurt dat meestal nog via een erfenis na een overlijden, maar het kan ook anders. Vader en moeder kunnen het al tijdens hun leven schenken, eventueel met voorbehoud van vruchtgebruik. U betaalt dan wel schenkbelasting of schenkingsrechten, maar die zijn goedkoper dan de erfbelasting of erfenisrechten bij overlijden.

Bij het schenken van een onroerend goed moet u via de notaris passeren. De transactie moet opgenomen worden in een authentieke akte en nadien worden geregistreerd.

Een schenking van onroerend goed kan dus niet gratis. U moet niet alleen het honorarium en de kosten van de notaris, maar ook schenkbelasting (Vlaanderen) of schenkingsrechten (Brussel en Wallonië) betalen.

Hoeveel schenkbelasting u betaalt, hangt af van het gewest. Elke regio mag zijn tarieven vrij bepalen. U betaalt de heffing van het gewest waarin u de jongste vijf jaar het langst woonde, ook al bent u intussen verhuisd en ligt het betrokken onroerend goed in een andere regio.

De voorbije jaren zat er dan ook een verschil in de tarieven. Sinds enkele maanden zijn ze niettemin weer op dezelfde lijn gezet in heel België. Voor schenkingen van onroerend goed onder partners en in rechte lijn geldt nu volgende tarievenkaart:

• 0 - 150.000 euro : 3%
• 150.000 - 250.000 euro : 9%
• 250.000 - 450.000 euro : 18%
• > 450.000 euro : 27%

Let wel: onder partners wordt in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en in Wallonië de echtgenoot en de persoon met wie een verklaring van wettelijke samenwoning is afgelegd bedoeld. In Vlaanderen geldt dat ook voor wie minstens 1 jaar onafgebroken met de schenker samenleeft en er een gemeenschappelijk huishouden mee voert.

In Vlaanderen kunnen die tarieven worden verlaagd indien de begunstigde van de schenking binnen de vijf jaar in het pand gaat wonen en er door een aannemer een energetische renovatie van minstens 10.000 euro laat uitvoeren. De tarieven uit bovenstaande tabel worden dan respectievelijk 3%, 6%, 12% en 18%.

Daarnaast geldt in Vlaanderen ook een verlaagd tarief voor het schenken van bouwgrond. Daar zijn eveneens voorwaarden aan verbonden. Deze gunstmaatregel loopt bovendien eind 2019 af.

In Wallonië kan de begunstigde bij een energetische renovatie onder bepaalde voorwaarden dan weer een terugbetaling van een kwart van zijn investeringsbedrag krijgen met een maximum van 2.500 euro. Let wel: deze voordelen gelden ook bij verkrijgen door erfenis.

Goedkoper dan successierechten

De schenkbelasting (Vlaanderen) of schenkingsrechten (Brussel en Wallonië) liggen lager dan de successierechten na een overlijden. Hier zijn er wel verschillen tussen de regio’s.

Vlaams Gewest:

• Tot 50.000 euro : 3%
• 50.000 - 250.000 euro : 9%
• > 250.000 euro : 27%

Waals Gewest:

• Tot 12.500 euro : 3%
• 12.500 - 25.000 euro : 4%
• 25.000 - 50.000 euro : 5%
• 50.000 - 100.000 euro : 7%
• 100.000 - 150.000 euro : 10%
• 150.000 - 200.000 euro : 14%
• 200.000 - 250.000 euro : 18%
• 250.000 - 500.000 euro : 24%
• > 500.000 euro : 30%

Brussels Hoofdstedelijk Gewest :

• 0 - 50.000 euro : 3%
• 50.000 - 100.000 euro : 8%
• 100.000 - 175.000 euro : 9%
• 175.000 - 250.000 euro : 18%
• 250.000 - 500.000 euro : 24%
• > 500.000 euro : 30%

Binnen de 3 jaar

U moet wel opletten als u meerdere schenkingen aan dezelfde persoon binnen de 3 jaar overweegt. In dat geval worden alle schenkingen opgeteld om het (hogere) tarief te bepalen voor de nieuwe schenking. Uiteraard moet u de heffing op de eerste schenking niet meer opnieuw betalen. De samenvoeging gebeurt alleen om het tarief van de nieuwste schenking vast te stellen.

Met voorbehoud van vruchtgebruik

Wie een onroerend goed wil schenken aan zijn kinderen hoeft zich overigens niet meteen ‘uit te kleden’. Ouders kunnen ook schenken met voorbehoud van vruchtgebruik. In dat geval dragen ze alleen ‘de blote’ eigendom over. Dat betekent dat ze in de woning mogen blijven wonen of er de huur mogen van opstrijken.

Voor het schenken van de eigen gezinswoning, zelfs onder voorbehoud van vruchtgebruik, raden de notarissen evenwel aan om goed na te denken. Als u alleen nog vruchtgebruik hebt, wordt het moeilijker nog een mooie som te bekomen indien u geld nodig hebt, bijvoorbeeld voor de verhuizing naar een bejaardentehuis of een serviceflat.