Mag u zelf uw testament opstellen?

Via een testament kunt u (deels) zelf bepalen hoe uw vermogen na uw dood wordt verdeeld. Om het in goede banen te leiden, stappen veel mensen naar de notaris, maar verplicht is dat niet. Ook een eigenhandig opgemaakt testament is geldig. U moet er dan wel over waken dat u de regels volgt.

Vrije beschikking

Als u overlijdt, bepaalt de wetgever grotendeels wat er met uw erfenis gebeurt. Hebt u 1 kind, dan ontvangt dat minstens de helft van uw vermogen. Zijn er 2, dan krijgen die samen minimum 2/3de van de erfenis. Gaat het om 3 of meer kinderen, dan hebben ze gezamenlijk recht op ten minste 3/4de. Daarnaast zijn er regelingen die de langstlevende partner en, indien er geen kinderen zijn, de (groot)ouders moeten beschermen.

Slechts over het deel dat niet is voorbehouden, kunnen de erflaters via een testament zelf vrij beschikken.

Vanaf 1 september 2018 verandert dit. Dan valt het aandeel dat verplicht naar de kinderen moet gaan, ongeacht hun aantal, terug tot de helft. Dat betekent dat de erflater vrij over de andere helft van zijn vermogen kan beschikken. Vooral in nieuw samengestelde gezinnen of als u een deel wilt nalaten aan goede doelen is dat handig.

Notaris niet verplicht

Hoewel heel wat mensen voor de opmaak van een testament de hulp inroepen van een notaris – hij is ten slotte een expert en vertrouwd met het juridisch juist omschrijven van bedoelingen – mag elke meerderjarige dit zelf opstellen.

Er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Zo moet het testament volledig eigenhandig worden geschreven. Dat kan gerust op een gewoon A4-blad. Een getypt exemplaar of een videoboodschap heeft daarentegen geen wettelijke waarde.

Vergeet de datum niet

Ook moet het eigenhandig geschreven testament uw naam bevatten, alsook de datum. Die laatste is belangrijk. In de eerste plaats om te zien of u op de dag van de opstelling handelingsbekwaam was. Een testament opstellen, kan u al vanaf 16 jaar, al gelden tussen 16 jaar en 18 jaar wel enkele beperkingen.

Voorts speelt de datum eveneens een belangrijke rol om uit te maken of het om uw laatste wilsbeschikking gaat. Niets belet u om een oud testament te vervangen door een nieuw. Het is zelfs mogelijk om een eerder notarieel opgemaakt testament te vervangen door een handgeschreven. Het volstaat te schrijven dat het nieuwe alle voorgaande vervangt.

Uiteraard moet dit alles ook gehandtekend worden.

Centraal register

Na de opmaak kunt u het testament zelf bewaren, maar u kunt het nadien ook in bewaring geven bij een notaris. Die kan het laten inschrijven in het Centraal Register van Testamenten. Dat biedt het voordeel dat het na uw overlijden makkelijk wordt teruggevonden en dat het niet kan weggewerkt worden door een ‘toevallige’ vinder, die er eventueel baat bij heeft dat het verdwijnt.

Als particulier zelf een handgeschreven testament laten registeren bij het Centraal Register van Testamenten is niet mogelijk.