Vermogensplanning: de troeven van een levensverzekering

U wenst een deel van uw vermogen aan uw partner, kind, een vriend of een goed doel na te laten? Dat is simpel en vlot te regelen met een levensverzekering.

Als u geen specifieke regeling treft, wordt uw nalatenschap bij uw overlijden verdeeld volgens de principes van het erfenisrecht. Daarin bepalen de basisregels dat uw (huwelijks)partner het vruchtgebruik van uw hele nalatenschap erft en dat uw vermogen evenredig verdeeld wordt tussen uw kinderen. Als u wettelijk samenwoont, krijgt de overlevende partner het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel. Dat soort verdelingen is niet altijd ideaal, bijvoorbeeld als een van uw kinderen bijzondere noden heeft of als u een deel van uw vermogen wilt nalaten aan een ver familielid of een vriend.

Levensverzekering

In dat soort gevallen kunt u andere regelingen treffen, hetzij via uw huwelijkscontract (voor de nalatenschap van uw partner), hetzij via een testament. De optie van een levensverzekering is ook voordelig als u een derde of een erfgenaam in het bijzonder wilt bevoordelen, met name wat het roerend deel van uw vermogen betreft.

Als verzekeringnemer kunt u de persoon (of personen) van uw keuze als begunstigde(n) aanwijzen. Bij afloop van het contract of bij overlijden van de verzekerde ontvangen de begunstigde(n) het bepaalde bedrag.

In principe maakt het bij overlijden uitgekeerde kapitaal geen deel uit van de nalatenschap. De verzekeraar betaalt de overlijdensuitkering rechtstreeks aan de aangewezen begunstigde(n). Is er geen begunstigde of komt de begunstigde overeen met ‘de nalatenschap’ of ‘de wettelijke erfgenamen’, dan wordt het kapitaal verdeeld volgens de wettelijke of testamentaire bepalingen.

Flexibele oplossing

Het levensverzekeringscontract is ook zeer flexibel: u kunt beslissen om de begunstigde te wijzigen wanneer u maar wilt, zonder dat u hem of haar op de hoogte hoeft te brengen, behalve als u gekozen heeft voor een specifiek contract met uitdrukkelijke aanvaarding van de begunstigde(n).

Bovendien kunt u de levensverzekering op elk moment stopzetten. Het opgebouwde kapitaal wordt dan teruggestort, verminderd met de kosten. Dat kan echter fiscaal zeer nadelig uitvallen, als u dit doet tijdens de eerste acht jaar van de polis.

Voorbehouden erfdeel

Of u uw nalatenschap nu regelt met een testament of via een levensverzekering, de belangrijkste beperking is de zogenaamde reserve. Concreet: als u kinderen heeft, hebben zij recht op ten minste de helft van uw nalatenschap, verdeeld in gelijke delen. Als u bijvoorbeeld drie kinderen heeft, hebben zij elk recht op ten minste 1/6 van uw nalatenschap. De andere helft van uw vermogen kunt u nalaten aan wie u wilt: een van uw kinderen of kleinkinderen, een ver familielid, een vriend, een goed doel, ... Houd er echter rekening mee dat de belasting aanzienlijk kan zijn, vooral in het geval van een legaat bij testament aan verre familieleden of vrienden.

Als u getrouwd bent, heeft uw partner ook recht op een minimumdeel van uw nalatenschap, dat wil zeggen het vruchtgebruik van ten minste de helft van de nalatenschap. Wanneer u wettelijk samenwonende bent, wordt uw recht op het vruchtgebruik van de gezinswoning (en de inboedel) als kwetsbaar omschreven omdat het bij testament of schenking kan worden opgeheven. Het is dus geen reserve.

Vermogensplanning

Een levensverzekering kan ook worden gebruikt als aanvulling op uw vermogensplanning, vooral als deze een schenking van roerend goed (contant geld, effecten, ...) omvat. Met een levensverzekering op termijn kunt u zich bijvoorbeeld indekken tegen het risico dat een niet-geregistreerde schenking van roerende goederen opnieuw in uw nalatenschap wordt opgenomen als u binnen de drie jaar (in Vlaanderen en Brussel) of vijf jaar (in Wallonië sinds 2022) erna zou overlijden.

Bovendien bieden meerdere afsluitvormen u de mogelijkheid om een levensverzekering aan uw kinderen of andere personen door te geven met een verminderde fiscale impact. Bespreek dit gerust met uw adviseur.

Tak 21 of 23

Het gebruik van levensverzekeringen voor vermogensplanning biedt u ook veel flexibiliteit om de beleggingsrisico’s optimaal te beheren. Zo kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een tak 21-levensverzekering met kapitaalgarantie en een basisrendement. Dit laatste kan worden aangevuld met een winstdeling, als de beleggingsresultaten van de verzekeraar navenant zijn. Als u op zoek bent naar een hoger potentieel rendement, kunt u kiezen voor een tak 23-contract. In dat geval hangen het uiteindelijke kapitaal en het rendement volledig af van de evolutie van de financiële markten; die kan zowel positief als negatief zijn, waardoor de risico’s groter zijn.